Święto liturgiczne św. Andrzeja Apostoła obchodzimy 30 listopada.

Imię Andrzej wywodzi się od greckiego słowa „andreios" i znaczy „mężny, dzielny".         

Św. Andrzej z Betsaidy  mieszkał w Kafarnaum wraz ze swym starszym bratem Szymonem w domu jego teściowej. Był uczniem Jana Chrzciciela i pod jego wpływem poszedł za Chrystusem, gdy Ten przyjmował chrzest w Jordanie. Nie tylko sam przystąpił do Chrystusa, ale przyprowadził do Niego swojego brata  Szymona Piotra.
Jako  pierwszy  powołany przez Jezusa na Apostoła nazwany był „Protokleros", czyli „Pierwszy Powołany", który wszedł do grona uczniów Chrystusa.  Przez cały okres publicznej działalności  Pana Jezusa należał do Jego najbliższego otoczenia. W ich domu w Kafarnaum  Chrystus niejednokrotnie się zatrzymywał. Św. Andrzej był  świadkiem  cudu w Kanie  Galilejskiej (J 1,40-2,12) i cudownego rozmnożenia chleba  ( J 6,8 ), pośredniczył między Mistrzem a poganami (J 12,21).  Po Zesłaniu Ducha Świętego, według apokryfów,  św. Andrzej  Apostoł  głosił Ewangelię na czarnomorskich wybrzeżach Azji Mniejszej, u Scytów, w Tracji i  w Grecji. Według tradycji Kościoła konstantynopolitańskiego był pierwszym biskupem greckiej kolonii w Bizancjum.

W  Patras,  z rozkazu prokonsula  Egeasza  w dniu 30 listopada 65 lub 70 roku poniósł śmierć męczeńską przez ukrzyżowanie głową w dół,  na krzyżu w kształcie litery X. Wyrok ten przyjął z wielką radością - cieszył się, że umrze na krzyżu, jak Jezus. Przez trzy dni, przywiązany do krzyża sznurami, wyznając wiarę w Chrystusa, pouczał obecnych jak należy wierzyć i cierpieć za wiarę.

W 356 roku relikwie św. Andrzeja przewieziono z Patras do Konstantynopola i umieszczono je w kościele Apostołów. Krzyżowcy z czwartej wyprawy krzyżowej  zdobywszy Konstantynopol, zabrali w 1202 r. relikwie świętego i umieścili  je w Amaldi  we Włoszech. W XV wieku Głowę św. Andrzeja papież Pius II kazał przewieźć do Rzymu, do bazyliki św. Piotra w myśl zasady, że bracia powinni być razem ale  papież Paweł VI  25 września 1964 r. nakazał zwrócić ją Kościołowi prawosławnemu w Patras.

Kościół grecki posiada relikwie krzyża, na którym umarł.

Kult św. Andrzeja  zawsze był bardzo żywy. Wiele narodów i państw ogłosiło św. Andrzeja  swoim szczególnym patronem. Jest  m. in. patronem narodów słowiańskich, Grecji, Szkocji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec oraz diecezji warmińskiej. Pod jego wezwaniem wybudowano wiele kościołów. Najstarszym zachowanym kościołem świętego jest romański kościół św. Andrzeja  w Krakowie, przy ul. Grodzkiej.

W ikonografii św. Andrzej Apostoł przedstawiany jest jako starszy mężczyzna o gęstych, siwych włosach i krzaczastej, krótkiej brodzie. Jako apostoł nosi długi płaszcz, jako rybak krótką tunikę. Atrybutami Świętego są: „Krzyż św. Andrzeja" w kształcie litery X,  księga, ryba i  sieć.

W Kościele rzymskokatolickim św. Andrzej jest opiekunem rybaków, podróżujących  i  rycerzy,     orędownikiem zakochanych, wspomagającym w problemach małżeńskich  i w wypraszaniu potomstwa. Wierni Cerkwi prawosławnej modlą się do niego o dobrego  męża  lub  dobrą żonę. Św. Andrzej był otaczany czcią, cieszy popularnością. W Polsce istnieje zwyczaj wróżb andrzejkowych m.in. dziewczęta  w dniu świętego leją na wodę roztopiony wosk  i zgadują z figur, jakie się tworzą,  która pierwsza z nich wyjdzie za mąż.

Współczesny Andrzej pociesza każdego, dla kogo życie nie ma sensu, zatrzymuje się przy każdym, kto jest zamknięty na Słowo Boże, zanosi światło tam gdzie panuje ciemność, podaje dłoń stojącym nad przepaścią.

Przysłowia związane ze św. Andrzejem.

- „Gdy św. Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu poleży".

- „Gdy na św. Andrzeja poleje, poprószy, cały rok, nie w porę moczy i suszy".

Modlitwa do św. Andrzeja.

Święty Andrzeju. Patronie mój, Twojej się opiece polecam i proszę Cię, abyś mnie swoim wstawiennictwem przed Bogiem wspierał i ratował we wszystkich potrzebach moich i wyjednał mi łaskę wiernego naśladowania cnót Twoich. Spraw, o drogi mój Patronie, abym Bogu dochował wierności pośród wszelkich przygód tego życia i zasłużył sobie na łaskę szczęśliwej śmierci. Amen.

Redakcja : Andrzej Janowski  (wszystkiego najlepszego :)

zdjęcia: Piotr Kaczor

 RZYM - KOŚCIÓL ŚW. ANDRZEJA APOSTOLA