Start » Tradycje andrzejkowe w Koźmicach.
  • Start
  • Galerie
  • Forum Dysk.
  • Drzewo gen.
  • kozmice.pl
  • Klub GROTA
  • UMiG
  • O sołectwie
  • Koźmice - Koźmiczanie
  • Historia Koźm. Wlk
  • Parafia p.w. Trójcy Świętej
  • Akcja Katolicka
  • Oświata w Koźm. Wlk
  • Biblioteka publiczna
  • UKS Magnum
  • Koło Gospodyń Wiejskich
  • Sport
  • Ochrona zdrowia
  • Archiwum aktualności
  • Nasze Przedszkole
  • Polecamy
  • Kontakt
  • Nasza e-biblioteka
Tradycje andrzejkowe w Koźmicach.

Zbliżają się „Andrzejki" i andrzejkowe wróżby.

Skąd wzięła się tradycja Andrzejek?   Andrzejki i ich tradycja wywodzą się oczywiście od św. Andrzeja, który był uczniem Jana Chrzciciela, a następnie Jezusa Chrystusa. Sam Święty nie od razu był kojarzony z wróżbami, przyczynili się do tego Grecy. Warto przypomnieć, że św. Andrzej jest patronem Szkocji, Rosji i Grecji. Pomimo tego, to właśnie w Polsce jego święto jest obchodzone w sposób magiczny.
Późną  jesienią po zakończeniu wszystkich prac na roli, już od XVI wieku, na wsi rozpoczynała się pora kojarzenia małżeństw. Następował okres zabaw i wróżb. Szczególną datą  był  wieczór i  noc z 29 na 30 listopada - wigilia św. Andrzeja Apostoła i dzień imienin Patrona - 30 listopada.
Tradycja chrześcijańska obrała świętego Andrzeja za patrona rybaków, rzeźników, górników i żeglarzy. Jest też orędownikiem zakochanych, wspomaga w problemach małżeńskich i w wypraszaniu potomstwa.

Andrzejki, znane też jako: Jędrzejki lub Jędrzejówki,  noc wróżb dziewczęcych dotyczących miłości i małżeństwa, były traktowane z powagą. Często poprzedzano je postem i modlitwą do św. Andrzeja.
Panny mające nadzieję, że dobra wróżba zapewni im szczęście, spotykały się wspólnie wieczorem w Wigilię św. Andrzeja, w jednym z domów i podczas wspólnego przędzenia lnu wróżyły. Wieczór zastrzeżony jako panieński nie dopuszczał  do udziału w spotkaniu, ani mężczyzn, ani kobiet zamężnych. Wróżono zazwyczaj gromadnie dla każdej, żartując, śmiejąc się, śpiewając i dzieląc się różnymi opowieściami, ale każda z panien wróżyła także  sobie indywidualnie, w samotności.

Znaczenie św. Andrzeja, jako patrona dziewcząt było podkreślane przysłowiami:

„Na świętego Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja"

„Noc Andrzeja świętego -  przyniesie nam narzeczonego"

 „Andrzeju, Andrzeju dziewcząt dobrodzieju, łaskę swoją okaż, najmilszego pokaż".

W Polsce wróżby te odprawiane były przez dziewczęta na wydaniu już w XVI w.

Pamięć o tych zwyczajach przekazał kronikarz Marcin Bielski, który w jednej ze swych sztuk teatralnych napisał:

„Nalejcie wosku na wodę, ujrzycie swoją przygodę.
Słychałam od swej macierze, że która mówi pacierze,
w wigiliją Jędrzeja Świętego, ujrzy oblubieńca swego".

Chłopcy, własny wieczór wróżb o miłości i małżeństwie zwany „katarzynkami", mieli 24 listopada, w wigilię św. Katarzyny.  Mówi o tym przysłowie; „W święto Katarzyny pod poduszką są dziewczyny". Jednak na początku XX wieku zwyczaj urządzania „katarzynek" poszedł w zapomnienie i od tej pory kobiety i mężczyźni łącznie urządzają „ANDRZEJKI".
Obecnie tradycje andrzejkowe zmieniły swój charakter. Młodzież obojga płci, dzieci i dorośli wspólnie bawią się na organizowanych tego wieczoru zabawach, wykorzystując wiele z dawnych wróżb. Zwyczaje i wróżby związane z dniem św. Andrzeja przetrwały do czasów nam współczesnych.                         

 

 Do najpopularniejszych wróżb i zabaw w naszym środowisku należą:

Lanie wosku

Roztopiony wosk wlewa się przez dziurkę od klucza do miski z zimną wodą - wosk szybko zastyga, tworząc różnorodne kształty. Współuczestnicy usiłują wspólnie odgadnąć  co też spotka „lejącą" wosk. Odlane figury mogą znaczyć  np:     serce - myślisz tylko o miłości;  pies, kot - umiesz być dobrym przyjacielem; skała, góra, bryła - masz gwałtowną i wybuchowa naturę, marzysz o idealnym chłopaku; warzywa, owoce - jesteś bardzo łakoma; dom - kochasz  rodzinne, domowe  ognisko;  anioł  - będziesz szczęśliwa; gwiazda - będziesz miała powodzenie; książka - twój mąż będzie  urzędnikiem lub uczonym.

Wróżenie z butów  Wszyscy uczestnicy zabawy zdejmują  prawego buta i ustawiają jeden przed drugim  zaczynając od kąta, leżącego najdalej od drzwi. Osoba, której but pierwszy znajdzie się za drzwiami, w najbliższym czasie jako pierwsza wyjdzie za mąż

Wróżba z imionami - Na planszach w kształcie serc pisze się:  na jednej imiona panien a imiona kawalerów na drugiej. Serca odwraca się  tak, aby nikt wcześniej nie  widział napisanych imion. Panny nakłuwają serce z imieniem kawalera, i odwrotnie - kawalerowie  serce - z imieniem panny. Każda uczestnicząca we wróżbie osoba  powinna  zapamiętać imię na które trafiła, bo w przyszłości odegra ona ważną rolę w jej życiu.                                                                                                   

Wróżba  talerzami.

Pod trzema talerzami umieszczano: obrączkę, różaniec, pierścionek, czwarty talerz był pusty.
Po czym do pokoju wchodziła dziewczyna i wybierała jeden z talerzy.  Jeśli pod talerzem znajdowała się obrączka - czekał ją rychły ślub, jeśli był to różaniec - miała wybrać się do klasztoru, a jeśli trafiła na pierścionek - miała zostać starą panną,  zaś pusty talerz oznaczał nowy rok bez zmian matrymonialnych w jej życiu.

W noc andrzejkową dziewczęta wymiatały śmieci z domu i obserwowały, w którą stronę poniesie je wiatr - z tej strony przyjdzie ukochany.

                                                               


2008 / 2021 :-) © .:: KOŹMICE ::. Wszystkie prawa zastrzeżone